Vandaag wordt Jaap Zijlstra begraven. Vanuit de kerk die hem lief was, Zunderdorp.
Als eerbetoon aan hem en zijn werk als predikant, dichter en liedschrijver, maak ik deze op kerkliedwiki.nl de gegevens van zijn liedbundel 'Van harte brengen wij U lof. Liederen' (Kampen 1993) compleet. Een afwisselende bundel. Sommige werden opgenomen in andere bundels zoals 'Zingend Geloven' en de Evangelische Liedbundel. In 'Liedboek. Zingen en bidden in huis en kerk' werden 19 van zijn liederen en twee gedichten opgenomen.
Ik word getroffen door het Lied van de zwaluw, dat Jaap Zijlstra opdroeg aan Willem Vogel. Vreemd genoeg schreef de componist voor dit lied niet de melodie (wel voor talloze andere schrijfsels van de dominee-dichter).
Met een mengeling van bewondering, jaloezie en het besef van onbereikbaarheid beschouwt de dichter met beide benen op de grond de capriolen van de (gier?)zwaluw. Als een dichter schrijft de zwaluw zijn tekens aan het firmament. Hij behoort tot onze wereld, maar heeft als trekvogel ook een ander thuis. Hij nestelt in het huis van onze gebeden maar kent ook het land voorbij de horizon. 'Bevlogen van een vergezicht' dat in ons verlangen wekt van de grote zomer.
De theoloog Jaap Zijlstra deelde zijn liefde voor vogels met veel van zijn vakgenoten.
"Dat zich onder predikanten en theologen doorgaans veel liefhebbers van vogels bevinden, is niet enkel een uitvloeisel van Jezus opdracht in Mattheus 6,26, maar hangt ook samen met de voor het geloof vruchtbare ervaring, dat je meer ziet naarmate je beter leert luisteren."
(Jeannet Dekker in een stelling bij haar proefschrift: De rotsvaste fundering van Sion. Boekencentrum 2004).
De Anglicaanse priester en dichter RS Thomas was een verwoed vogelaar. Kort geleden werd een vogelhut naar hem genoemd in Ynys Hir estate (Wales).
Ook de Britse theoloog John Stott (1921-2011) was een enthousiast vogelaar. Hij muntte de term voor een 'nieuwe tak van wetenschap': orni-theologie. Zie zijn 'The birds our teachers'.
Ook in de gedichten van Jaap Zijlstra komen vaak vogels voor:
Meeuw
Je staat voor de verlichte hinderpalen
van een geheven brug,
verboden naar de hemel op te varen
of welke hoge vlucht.
Beneden je, boordevol licht,
in de wateren onder de aarde,
een in zichzelf verzonken schip
opvarende in de laagte
Je staat tussen wolken en water
verroert geen vin, laat geen veer -
de kanteling van een meeuw
en kijk, de brug legt zich neer.
(uit Boven de wind uit: Jaap Zijlstra en Loes Botman)
De laatste jaren plaatste Jaap Zijlstra elke avond (meestal tegen middernacht) een gedicht op Facebook. Op 8 december 2015 schreef hij zijn laatste bijdrage. Ook nu weer met een vogel-verwijzing:
“Facebook-vrienden, tot mijn verdriet deel ik u mee, dat ik niet langer gedichten zal plaatsen. Ik ben er niet meer toe bij machte. Als u iets verheugends voor mij wilt doen, schrijft u dan volgend gedicht nauwkeurig over en bewaar het [Bij deze]:
VERWACHTING
Als de dag begint te doven
en de zon mij niet meer ziet,
als de schemering gaat komen
en ik stil word van verdriet,
als de nacht valt en mijn vogel
niet meer opdaagt met een lied –
na mijn duisternis Uw licht,
na mijn zwijgen Uw gedicht.
Reacties