Peter van Straaten heeft de Inktspotprijs 2010 gewonnen. Hij won de prijs met een prent die in maart in Vrij Nederland stond, waarop een geknielde en biddende jongen met een kruis in zijn achterste staat afgebeeld. De spotprent slaat op het misbruik binnen de katholieke kerk.
Ik geniet vaak van de spotprenten van Peter van Straaten. Dit keer kon ik echter niet vinden in het oordeel van de jury: 'letterlijk en figuurlijk treffend, pijnlijk komisch en wrang: hij brengt een traan en een lach tegelijkertijd teweeg'.
Pijnlijk, treffend en wrang, daar ben ik het mee eens. Goed dat het aan de kaak gesteld wordt. Maar komisch vind ik het niet en ik kon me zelf niet betrappen op een lach, zelfs geen glimlach, bij het zien van de prent.
Wel kon ik me vinden in de collumn van Ephimenco in Trouw: goed dat het scherp in beeld gebracht wordt, maar laat Christus erbuiten.
Nadenkend over een aanstootgegevende sportprent en de bijbellezing van zondag as. (1 Korinte 1,18-25: het kruis van Christus is een dwaasheid en aanstootgevend) bedacht ik dat de oudste voorstelling van 'Jezus en die gekruisigd' ook een een spotprent is.
Het kruis is aanstootgevend, een dwaasheid, zegt Paulus. En dat laat deze spotprent-avant-la-lettre feilloos zien.
Afgelopen maand waren we bij de preek-van-de-leek in de Singelkerk in Amsterdam. De liturgie-piet was Erik van Muiswinkel. Sinds hij zijn gereformeerde opvoeding achter zich liet, genoot hij erg van persiflages van het christelijk geloof, zoals Monty Python's 'The life of Brian'. In die film zingt Christus vanaf het kruis: 'always look on the bright site of life'.
"Toch", bedacht de cabarier van Muiswinkel zich, "ben ik door de persiflages het origineel meer naar waarde gaan schatten. Als een persiflage zo goed kon zijn, dan zegt dat ook wat over het origineel."
En dat zegt een entertainer, een grappenmaker die als geen ander stemmen van anderen nadoet en typetjes speelt...
Een goede spotprent houd je een spiegel voor en ontlokt een (glim)lach. Een cartoon in krant of weekblad heeft dezelfde funcite als een clown in het circus. Die staat niet in het centrum van de aandacht. De piste is voor de acrobaat en de leeuwentemmer. De clowns komen slechts op tussen de nummers door. Ze struikelen de cirkel binnen, hun kunsstukje mislukken. Ze spotten met de regels van acrobatiek en schoonheid. Maar de lach die ze ontlokken, heelt. Hun gestuntel houdt me de spiegel van mijn eigen krakkemikkigheid voor. Ik lach om mezelf, en dat helpt. Om me zelf minder seriues te nemen. Me zelf bij de neus laten nemen, relativeert.
Daarom is het zo gek nog niet dat in de vele beelden die van Christus gemaakt zijn, ook die van clown toegevoegd is.
Inderdaad geen bijbels beeld. Maar wel treffend.
Sommige orthodoxe en serieuze Farizeeën zullen Jezus wel een clown hebben gevonden. Hij heeft de machthebbers geprovoceerd. Hij heeft de orthodoxe gelovigen ontmaskerd en hen geconfronteerd met hun schaduwkanten.
Als zijn tegenstanders een vrouw bij Hem brengen die op echtbreuk is betrapt, ontmaskert Hij hen met hun hoge morele pretenties. In plaats van te discussiëren over wet en moraal bukt Hij zich en schrijft met zijn vinger op de grond.
Hij raakt de 'humus' aan, heeft humor (Johannes 8,2 en verder).
In de ogen van het orthodoxe establishment trad Hij op als een nar. In deze rol laat hij God zien als de Eeuwige die het leven wil, bij wie je niet met een ernstig gezicht hoeft te verschijnen, maar die je met de vrolijkheid van een vrij kind tegemoet kan treden.
Wanneer verberg ik mij achter het masker van iemand die zichzelf gewichtig vindt en (te) serieus neemt?
Wat wordt er in mij blootgelegd als ik mijn maskers afleg?
Herken ik bij mezelf de verontwaardiging van de moralist? Wat zit er achter deze verontwaardiging?
(Naar Anselm Grun, Beelden van Jezus).
Ik geniet vaak van de spotprenten van Peter van Straaten. Dit keer kon ik echter niet vinden in het oordeel van de jury: 'letterlijk en figuurlijk treffend, pijnlijk komisch en wrang: hij brengt een traan en een lach tegelijkertijd teweeg'.
Pijnlijk, treffend en wrang, daar ben ik het mee eens. Goed dat het aan de kaak gesteld wordt. Maar komisch vind ik het niet en ik kon me zelf niet betrappen op een lach, zelfs geen glimlach, bij het zien van de prent.
Wel kon ik me vinden in de collumn van Ephimenco in Trouw: goed dat het scherp in beeld gebracht wordt, maar laat Christus erbuiten.
Nadenkend over een aanstootgegevende sportprent en de bijbellezing van zondag as. (1 Korinte 1,18-25: het kruis van Christus is een dwaasheid en aanstootgevend) bedacht ik dat de oudste voorstelling van 'Jezus en die gekruisigd' ook een een spotprent is.
Het kruis is aanstootgevend, een dwaasheid, zegt Paulus. En dat laat deze spotprent-avant-la-lettre feilloos zien.
Afgelopen maand waren we bij de preek-van-de-leek in de Singelkerk in Amsterdam. De liturgie-piet was Erik van Muiswinkel. Sinds hij zijn gereformeerde opvoeding achter zich liet, genoot hij erg van persiflages van het christelijk geloof, zoals Monty Python's 'The life of Brian'. In die film zingt Christus vanaf het kruis: 'always look on the bright site of life'.
"Toch", bedacht de cabarier van Muiswinkel zich, "ben ik door de persiflages het origineel meer naar waarde gaan schatten. Als een persiflage zo goed kon zijn, dan zegt dat ook wat over het origineel."
En dat zegt een entertainer, een grappenmaker die als geen ander stemmen van anderen nadoet en typetjes speelt...
Een goede spotprent houd je een spiegel voor en ontlokt een (glim)lach. Een cartoon in krant of weekblad heeft dezelfde funcite als een clown in het circus. Die staat niet in het centrum van de aandacht. De piste is voor de acrobaat en de leeuwentemmer. De clowns komen slechts op tussen de nummers door. Ze struikelen de cirkel binnen, hun kunsstukje mislukken. Ze spotten met de regels van acrobatiek en schoonheid. Maar de lach die ze ontlokken, heelt. Hun gestuntel houdt me de spiegel van mijn eigen krakkemikkigheid voor. Ik lach om mezelf, en dat helpt. Om me zelf minder seriues te nemen. Me zelf bij de neus laten nemen, relativeert.
Daarom is het zo gek nog niet dat in de vele beelden die van Christus gemaakt zijn, ook die van clown toegevoegd is.
Inderdaad geen bijbels beeld. Maar wel treffend.
Sommige orthodoxe en serieuze Farizeeën zullen Jezus wel een clown hebben gevonden. Hij heeft de machthebbers geprovoceerd. Hij heeft de orthodoxe gelovigen ontmaskerd en hen geconfronteerd met hun schaduwkanten.
Als zijn tegenstanders een vrouw bij Hem brengen die op echtbreuk is betrapt, ontmaskert Hij hen met hun hoge morele pretenties. In plaats van te discussiëren over wet en moraal bukt Hij zich en schrijft met zijn vinger op de grond.
Hij raakt de 'humus' aan, heeft humor (Johannes 8,2 en verder).
In de ogen van het orthodoxe establishment trad Hij op als een nar. In deze rol laat hij God zien als de Eeuwige die het leven wil, bij wie je niet met een ernstig gezicht hoeft te verschijnen, maar die je met de vrolijkheid van een vrij kind tegemoet kan treden.
Wanneer verberg ik mij achter het masker van iemand die zichzelf gewichtig vindt en (te) serieus neemt?
Wat wordt er in mij blootgelegd als ik mijn maskers afleg?
Herken ik bij mezelf de verontwaardiging van de moralist? Wat zit er achter deze verontwaardiging?
(Naar Anselm Grun, Beelden van Jezus).
Reacties